Zapraszamy do zapoznania się z dziejami nowotarskiego Kopca Wolności.

W Nowym Targu podtrzymywano ducha polskości i patriotyzmu. Oczywistym było, iż w 1910 roku mieszkańcy Nowego Targu aktywnie włączyli się w upamiętnienie pięćsetnej rocznicy Bitwy pod Grunwaldem - i zorganizowali usypanie kopca dla uczczenia zwycięstwa nad Zakonem Krzyżackim. Rada Miasta wyłoniła ze swego grona Komitet Grunwaldzki, który składał się z sześciu członków: Józefa Rajskiego, Franciszka Dworskiego, Aleksandra Lgockiego, Michała Skalskiego, ks. Jana Bułata, dr Kazimierza Krotoskiego, Jędrzeja Bryniarskiego. Nowy Targ, jak cała Galicja, również świętował obchody rocznicy jednego z największych wydarzeń w historii Polski. 

Komitet zadecydował o usypaniu kopca nazwanego „Grunwaldzkim”, jako symbol patriotyzmu i polskości. Prace nad nim trwały 4 miesiące. Usypano go w Parku Miejskim im. Adama Mickiewicza, niedaleko Kościoła św. Katarzyny, przy brzegu rzeki Czarny Dunajec. Miejsce to miało upamiętniać niezniszczalność ducha polskości. Kopiec Grunwaldzki stał się pomnikiem pamięci. W uroczystości poświęcenia Kopca Grunwaldzkiego wzięli udział bardzo licznie zgromadzeni mieszkańcy miasta, władze z Burmistrzem Józefem Rajskim na czele, przedstawiciele stowarzyszeń i organizacji. Niefortunne usytuowanie kopca blisko brzegu rzeki Czarny Dunajec doprowadziło do jego częściowego rozmycia w czasie groźnej w skutkach powodzi miasta 17 lipca 1913 roku. 

Odbudowa kopca nastąpiła po I Wojnie Światowej w 1928 roku. Uroczyste poświęcenie Kopca Wolności odbyło się w 10. rocznicę Odzyskania przez Polkę Niepodległości. Rocznica ta była bardzo hucznie świętowana w Nowym Targu. W obchody włączyli się mieszkańcy miasta, Rada Miasta, wszystkie partie polityczne, duchowieństwo, szkoły, stowarzyszenia i organizacje w tym członkowie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”, Straży Pożarnej i Przysposobienie Wojskowe. Uchwałą Rady Miasta Nowy Targ z 11 listopad 1928 roku kopiec usypany w Parku Miejskim im. Adama Mickiewicza nazwano Kopcem Wolności. Burmistrz Józef Rajski ogłosił odbudowanie miejsca pamięci narodowej -  Kopca Wolności mieszkańcom Nowego Targu z balkonu nowotarskiego Ratusza. Dosypano ziemię przywiezioną z trzech zaborów i pól bitewnych m.in. z pod Racławic. Złożono w nim ołowiane pojemniki z dwoma aktami erekcyjnymi z 1910 r. i 1928 r. z zapisem budowy przedsięwzięcia, inicjatorami, fundatorami i budowniczymi kopca.Przebieg Uroczystości relacjonuje obszernie „Gazeta Podhalańska” w nr 47.z dn. 18 listopada 1928 r.

W latach 1972 – 1973 decyzją władz komunistycznych, podczas prac związanych z regulacją brzegu rzeki Czarny Dunajec i budową wałów przeciwpowodziowych rozplantowano Kopiec Wolności. Ziemia przywieziona z trzech zaborów i pól bitewnych, w tym z Bitwy pod Racławicami oraz dwa akty erekcyjne z 1910 r. i 1928 r. prawdopodobnie znajdują się pod wałami. 

O rekonstrukcję Kopca silnie zabiegała Jadwiga Apostoł Staniszewska, która przygotowywała potrzebne pisma, jak również napisała apel dotyczący rekonstrukcji zniszczonej pamiątki narodowej. Został on odczytany przez inicjatora odbudowy Kopca przewodniczącego Zarządu Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej w Nowym Targu por. rez. Tadeusza Morawy (senior) w czasie mszy św. za Ojczyznę w kościele św. Katarzyny w dniu 13 listopada 1988 r. podczas obchodów 70. rocznicy Odzyskania przez Polskę Niepodległości. Nowotarżanie poprali go bardzo licznie. Pod apelem podpisały się 624 osoby.