Dojazd
Wykład Mieszkańcy kamieniczek nowotarskiego Rynku
2013-05-07
30 kwietnia 2013 r. odbył się kolejny wykład Pani Barbary Słuszkiewicz o mieszkańcach kamieniczek nowotarskiego rynku. Tym razem słuchacze mogli poznać historię kamienic nr 15 i 16.
Dom nr 15
Co najmniej od 1882 r. realność stanowiła parterowy murowany dom z cegły , a po 1893 ? była kamienicą. Pierwszą mieszkanką i zarazem właścicielką domu nr 15 wymienioną w źródłach sięgających początków XVIII wieku, była Katarzyna Bielańska. W latach 1811 i 1825 właścicielami domu nr 15 byli Wincenty i Franciszka Panczakiewicz. W 1860 roku źródła wymieniają już nowego właściciela domu nr 15 Andrzeja Janika żonatego z wdową Zofią Szlachtowską. W połowie lat 60. XIX stulecia dom nabyła rodzina LEIZERA (LAZARA) SYROPA z żoną Rozalią. Po ich śmierci w 1922 - doszło do podziału realności nr 15 i zmian własnościowych. Na podstawie dekretu z 19 marca 1923 roku prawo własności do nieruchomości otrzymało siedmiu spadkobierców. W domu mieszkała rodzina Anastazego Koźmińskiego, Joachima Woycika, Edwarda Schmidta, Michała Hryniszaka (przybył z Pilzna, gdzie był nadinspektorem Straży leśnej), Adolfa Milleta (był on subiektem aptekarskim i późniejszym właścicielem apteki ?POD ORŁEM?), lokatorami był też Adolf Zollman z żoną Fani. Działało w kamienicy wiele firm: prowadził sklep Szymon Englander kupiec zajmujący się sprzedażą mąki Józef Englander, który posiadał, oprócz sprzedaży lemoniady koncesję na rozlewnię piwa. Sara Englander w 1909 roku posiadała zezwolenie na handel jajami. Tu Lindenbergerowie prowadzili sklep kolonialny aż do początków 1941r. Po 1945 roku kamienica nr 15 powróciła w ręce prawowitych właścicieli: Juliusza Syropa, , Artura Feliksa, Maksa Feliksa, Ernesty Syropowej i Jakuba Susskinda. Prawo do nieruchomości nabył Skarb Państwa na własność 9 września 1958 roku przez zasiedzenie.
Dom nr 16
Na początku XIX wieku właścicielem tego domu był Mateusz Drużbacki, a potem jego potomkowie. W roku 1821 dom nr 16 był własnością Jakuba Głąbińskiego, a później jego syna Tomasza. Kamienicę sprzedano 25 maja 1897 r. Baruchowi i Sarze Frey. B. Frey był nowotarskim kupcem i należał do zamożnych Żydów. Nowy właściciel w 1908 r. przebudował dom, przeistaczając go w piętrową kamienicę. Po 1911 roku dobudował do istniejącej kamienicy piętrową oficynę z 5 pokojami. Kamienica była podpiwniczona, na zewnątrz otynkowana i pokryta blachą ocynkowaną. Razem z żoną prowadzili w kamienicy sprzedaż podręczników szkolnych. Na przestrzeni lat kamienica miała wielu lokatorów i mieściło się w niej wiele firm: mieszkali Sebastian Piłat i Marianna Handzel, Jan Sowiński z żoną Katarzyną Kuna, aptekarz Paweł Bochusz w tym domu w połowie XIX w. prowadził aptekę, mieszkańcem domu był Izraelita Lewek Lewi Littmann, piekarz, który prowadził ponadto kawiarnię oraz zajmował się mydlarstwem czyli produkcją świec. Na początku okupacji niemieckiej w 1940-1941 Władysława Jurkiewicz prowadziła sklep ze sprzedażą szkła, porcelany i naczyń luzem, a obok w kolejnym sklepie Helena Stanek handlowała owocami, warzywami oraz cukierkami.
W czasie okupacji niemieckiej mieszkańcy kamienic nr 15 i 16 zostali wyeksmitowani do getta i prawie wszyscy zamordowani przez Niemców. Na podstawie wniosku i rozporządzenia z 21 stycznia 1944 r. własność uległa konfiskacie na rzecz GENERALNEGO GUBERNATORSTWA
Zobacz inne
2022-06-25Zapisy: Muzeum Drukarstwa w Nowym Targu,
ul. Sobieskiego 4, tel. 18 26 412 42.
2022-06-17
2022-05-18